Cantates en oratoria zijn gezongen muziekuitvoeringen uit de barokperiode met recitatieve aria's, koren en duetten. Ze hebben geen decor, kostuums of actie, wat hen onderscheidt van de opera, die een meer gerealiseerd verhaal en theatrale presentatie heeft.

Hoewel enkele van de meest briljante en gedenkwaardige oratoria en cantates gebaseerd waren op religieuze teksten, werden in ten minste één van de muziekvormen aanvankelijk geen gewijde thema's opgenomen.

In dit artikel geef ik je details over cantate en oratorium en wat ze van elkaar onderscheidt.

De Cantate

De cantate is de kortste van de twee, en was oorspronkelijk een wereldlijke productie, daarna vooral religieuze zang en muziek, en tenslotte een vorm die op beide manieren kon worden geïnterpreteerd.

Cantates zijn werken van 20 minuten of minder met solisten, een koor of koor en een orkest. Het zijn veel kortere werken dan opera's of oratoria.

Een cantate bestaat uit vijf tot negen delen die één heilig of wereldlijk verhaal vertellen. Voor zijn beschermheer, prins Esterhazy, componeerde Haydn een "Verjaardagscantate". "Orphee Descending aux Enfers" - "Orpheus daalt af naar de onderwereld" - was een van Charpentiers favoriete klassieke thema's, en hij componeerde er een cantate voor drie mannenstemmen over. Later componeerde hij een kleine opera over hetzelfde onderwerp.

De Cantate werd gezongen Niet geproduceerd

Geschiedenis van de Cantate

De cantate werd ontwikkeld in Rome en verspreidde zich van daaruit over Europa. Ze werd gezongen maar niet geproduceerd, zoals het oratorium, maar ze kon elk thema en elk aantal stemmen hebben, van één tot vele; zo kon een wereldlijke tweestemmige cantate een romantisch thema hebben en een man en een vrouw gebruiken.

Een cantate was vergelijkbaar met een opera in die zin dat ze aria's mengde met recitatieve gedeelten, en het kon zelfs lijken op een scène uit een opera die op zichzelf stond. Cantates waren ook heel populair als kerkmuziek in Duitse protestantse gebieden, vooral in de Lutherse kerk.

Deze sacrale cantates, vaak koraalcantates genoemd, waren vaak gebaseerd op een bekende hymne of koraal. Het koraal wordt in de hele cantate verschillende keren genoemd, en het koor zingt het aan het eind in typische vierstemmige harmonie.

De vraag naar cantates van componisten, van wie velen ook kerkorganist waren, was bijzonder groot in de late zeventiende en vroege achttiende eeuw, en in deze periode werd een groot aantal cantates gecreëerd.

Zo zou Georg Philipp Telemann (1686-1767) tijdens zijn leven wel 1.700 cantates hebben gecomponeerd, waarvan er vandaag 1.400 in gedrukte en handgeschreven kopieën bewaard zijn gebleven.

Telemann was een uitzondering, maar zijn productie weerspiegelt het bijna onverzadigbare verlangen van de lutherse kerk naar cantates in het eerste deel van de achttiende eeuw.

Telemanns Cantates

Veel van Telemanns cantates werden geschreven toen hij muzikaal directeur was van het hof in Saksen-Eisenach en in Frankfurt en Hamburg.

Componisten als Telemann werden door deze rollen verplicht om regelmatig een nieuwe cyclus cantates voor het kerkelijk jaar te produceren, die vervolgens bij latere gelegenheden opnieuw werd uitgevoerd.

Voor de weken van het jaar en andere kerkelijke feesten waren voor deze cycli minstens zestig onafhankelijke stukken nodig. Telemann moest tijdens zijn verblijf in Eisenach om de twee jaar een cyclus cantates en kerkmuziek voor de kerken van de stad voltooien.

De stad Frankfurt stond erop dat hij elke drie jaar een nieuwe cyclus zou ontwikkelen, maar in Hamburg, waar de componist van 1721 tot 1767 woonde, werd van hem verwacht dat hij voor elke zondagse dienst twee cantates en een afsluitend koor of aria zou produceren.

Ondanks dit veeleisende programma, dat ook de verplichtingen van het leiden van de opera- en koorschool van de stad omvatte, bleek Telemann meer dan capabel om de vereiste muziek te produceren.

In die tijd schreef hij ook 35 opera's en andere werken voor het theater van de stad en accepteerde hij verzoeken om gelegenheidsmuziek voor de rijke Hamburgers en de adel uit andere delen van Duitsland.

Telemann, die altijd openstond voor de financiële mogelijkheden die zijn talenten boden, kon verschillende van zijn cantatecycli in Hamburg uitgeven, wat in die tijd een zeldzaamheid was.

De cantates van de componist werden veel uitgevoerd in Duitse lutherse kerken, en in de tweede helft van de achttiende eeuw behoorden ze tot de meest gezongen werken in de lutherse kerk.

Cantate is een kortere versie van het oratorium

Het Oratorium

Het oratorium werd oorspronkelijk uitgevoerd in een kerk en werd gemaakt op een lange, doorlopende religieuze of devotionele tekst.

Oratoria's vulden al snel zowel wereldlijke als religieuze zalen met Latijnse - en zelfs Engelse - teksten op muziek die 30 tot meer dan 50 delen bevatte en anderhalf tot twee uur of langer duurde.

Componisten - of hun opdrachtgevers, die meestal belangrijke religieuze mensen waren - werden aangetrokken door de Passie van Christus en Kerstmis. Oratorio's zoals Bachs "Weihnachtsoratorium" en Händels "Messiah" worden regelmatig uitgevoerd.

Oratorio's Hemelvaart

Het oratorium werd populair als een soort religieuze vocale muziek die buiten de kerken werd uitgevoerd. De naam is afgeleid van de uitvoering van de vroege werken in gebedshuizen die voor devotionele genootschappen in Rome waren opgericht.

Een oratorium is op dezelfde manier theatraal als een opera, en ontstond ongeveer in dezelfde tijd als de opera. Emilio de' Cavalieri's Rappresentatione di Anima et di Corpo, geschreven in 1600, lijkt in veel opzichten een kruising tussen een oratorium en een opera.

De plot van een oratorium is meestal religieus, maar die van een opera niet. Een ander onderscheid is het gebrek aan acteren. Oratoriumzangers spelen hun rollen niet op het toneel. Daarom worden er zelden kostuums en decors gebruikt.

In plaats daarvan staan ze en zingen mee met de rest van het koor, terwijl een verteller de scène uitlegt. Tijdens de vastentijd begonnen oratoria de plaats in te nemen van opera in Italiaanse steden.

Het religieuze onderwerp van oratoria leek meer geschikt voor het boeteseizoen, maar toeschouwers konden toch genieten van een voorstelling met muzikale vormen die verwant waren aan opera.

Giacomo Carissimi (1605-1704), een vroege oratoriumcomponist in Rome, speelde een belangrijke rol bij het vaststellen van de onderscheidende kenmerken van het genre.

Oratoria's hadden, net als opera's, een combinatie van recitatieven, aria's en koren, waarbij de recitatieven gebruikt werden om gebeurtenissen te vertellen en de aria's bedoeld waren om bijzonder belangrijke aspecten van de bijbelse verhalen waarop de libretti gebaseerd waren, te benadrukken.

Carissimi's oratoria hadden meer koren dan opera's, en dit gold voor het genre zoals het zich eind zeventiende en begin achttiende eeuw ontwikkelde.

Oratoria's gebruikten alle populaire muziekstijlen in Italië in die tijd, maar toen de vorm naar Frankrijk verhuisde en componisten als Marc-Antoine Charpentier (1643-1704) ze begonnen te schrijven, namen ze ook stijlen uit de Franse opera op.

Het oratorium werd tegen het einde van de zeventiende eeuw toegevoegd aan de lang bestaande tradities in de Duitstalige delen van Midden-Europa om religieuze toneelstukken op te voeren tijdens de Goede Week en Pasen, alsook met Kerstmis en andere religieuze feestdagen.

Het oratorium werd een populaire muzieksoort in zowel de protestantse als de katholieke gebieden van het Heilige Roomse Rijk, waarbij Hamburg, een Lutherse stad in Noord-Duitsland, diende als een belangrijk centrum voor oratoria.

Oratorium lijkt veel op opera.

Cantate vs. Oratorium

De cantate wordt door sommigen gezien als de onvermijdelijke opvolger van het madrigaal. Dit was een zeer populair wereldlijk vocaal werk gedurende de hele Renaissance, en het domineerde het toneel.

Nu we het baroktijdperk binnengaan, is het logisch dat de cantate een plaats krijgt tussen de andere vocale compositievormen.

Ondanks hun wereldlijke oorsprong werden de cantates al snel opgenomen in de kerk, met name de Lutherse kerken, en in de Duitse gewijde muziek.

De cantate ontwikkelde zich tot een aaneengesloten reeks recitatieven gevolgd door de populaire "Da capo"-aria, vanuit een eenvoudige recitatief- en ariastructuur die terug te voeren is op de vroege opera.

De bezetting waarvoor het stuk is gecomponeerd is een cruciaal onderscheid tussen cantate en oratorium. De cantate is een kleinschalig werk, waarvoor meestal slechts enkele vocalisten en een klein ensemble van instrumenten nodig zijn.

Er was geen enscenering van deze werken, geen opera-achtige grandeur, alleen een tekstzetting die bijna recitatief was. De werken van Buxtehude en natuurlijk JS Bach zijn hiervan wellicht de beste voorbeelden.

JS Bach omarmde niet alleen de populaire cantatevorm, maar verfijnde die en verhief die tot nieuwe muzikale hoogten.

De koraalcantates van JS Bach waren een van deze doorbraken. Deze langere werken begonnen met een verfijnd fantasiekoraal gebaseerd op de openingsstrofe van een hymne naar keuze. JS Bach contrasteerde dit begin met het laatste couplet van de hymne, dat hij in een aanzienlijk eenvoudiger stijl componeerde.

Er bestaan veel theorieën over waarom JS Bach dit deed, maar de mogelijkheid voor de gemeente om deel te nemen is wellicht de meest plausibele.

De cantate raakte uit de gratie naarmate het klassieke tijdperk vorderde, en stond niet meer op het netvlies van actieve componisten. Mozart, Mendelssohn en zelfs Beethoven schreven cantates, maar die waren veel opener van opzet en vorm, met een merkbaar meer wereldlijke inslag.

Latere Britse componisten, zoals Benjamin Britten, schreven cantates, met als voorbeeld zijn toonzetting van het verhaal van de barmhartige Samaritaan in zijn op. 69 "Cantata misericordium" (1963).

Laten we eens kijken naar het oratorium, de tweede concurrent die in de kop van dit stuk wordt genoemd. Wetenschappers zijn het erover eens dat het oratorium zijn oorsprong vindt in de Renaissance en bij minder bekende Italiaanse componisten als Giovanni Francesco Anerio en Pietro Della Valle.

Deze en andere Italiaanse componisten werden beschouwd als producenten van heilige dialogen die zowel verhaal als drama bevatten en stilistisch op madrigalen leken.

De barokperiode

Het oratorium groeide in aanzien tijdens de barokperiode. Uitvoeringen vonden plaats in openbare zalen en theaters, wat een verschuiving betekende van het gewijde oratorium naar een meer wereldlijke stijl.

Het leven van Jezus of andere Bijbelse figuren en verhalen bleven centraal staan in het populaire materiaal van componisten voor het oratorium.

Toen het oratorium het laatste stadium van de barok inging, begonnen zowel Italiaanse als Duitse componisten een aanzienlijk aantal van deze stukken te produceren. Verrassend genoeg was Engeland een van de laatste landen die het oratorium omarmden.

Pas toen GF Händel, die sterk beïnvloed was door zijn Italiaanse tijdgenoten, prachtige oratoria als 'Messiah', 'Israel in Egypt' en 'Samson' componeerde, begon Engeland het oratorium te waarderen. In zijn oratoria creëerde GF Händel een bijna perfect huwelijk tussen de Italiaanse opera en het zeer Engelse lied.

Cantate en Oratorium worden gewoonlijk in koor uitgevoerd.

De klassieke periode

In de klassieke periode bleef Joseph Haydn oratoria produceren, in navolging van GF Händel.

Zowel "De Jaargetijden" als "De Schepping" zijn prachtige klassieke oratoria. In tegenstelling tot de cantate groeide het oratorium in populariteit en succes naarmate de westerse muziekwereld vorderde.

Weinig componisten bleven de idealen die GF Händel zovele jaren eerder had opgesteld, zoals:

• Berlioz's L'enfance du
• Mendelssohn's St. Paul
• Stravinsky's Oedipus Rex
• Elgar's The Dream of Gerontius

Het oratorium trok zelfs de aandacht van Paul McCartney, de beroemde Beetle, wiens 'Liverpool Oratorio' (1990) lovende kritieken kreeg. Het oratorium is een compositie voor vocale solisten, koor en orkest, verwant aan de cantate.

Het belangrijkste verschil is dat het oratorium veel grootschaliger is dan het laatbarokke of klassieke oratorium, dat tot twee uur kan duren en meerdere recitatieven en aria's bevat. De bescheiden cantate daarentegen staat hier ver van af.

Sommige oratoria hebben in hun partituur regieaanwijzingen die een cantate niet heeft, maar deze lijken in de laat-klassieke periode minder voor te komen. Ook werden aan het koor, in plaats van de gebruikelijke hymnen of gebeden, vaak verhalende onderdelen toevertrouwd.

Zowel het oratorium als de cantate hebben een vergelijkbaar begin en gebruiken vergelijkbare krachten, waarbij het oratorium de cantate overtreft in aantal uitvoerenden en tijd.

Sinds de barok, toen beide zangstijlen grote populariteit verwierven, zijn er van beide zowel sacrale als wereldlijke varianten geschreven.

Zowel oratorium als cantate verloren terrein tijdens de Romantiek, maar het oratorium heeft de laatste jaren een stevige voorsprong op de cantate behouden.

Er zijn verschillende voorbeelden van elke kunststijl, elk met zijn eigen onderscheidende aanbod aan de luisteraar. Hier is een tabel met enkele verschillen tussen cantate en oratorium.

Verschil tussen Cantate en Oratorium

Wat is het verschil tussen een Oratorium en een Cantate?

Conclusie

• Cantates zijn kortere versies van oratoria, die slechts 20 tot 30 minuten duren, terwijl oratoria veel langer zijn.
• Ze worden beide uitgevoerd met instrumenten en in koor of solo. Bij cantate en oratorium is er geen sprake van kostuums of toneel.
• Oratorium vertelt meestal een religieus verhaal of gebruikt heilige onderwerpen, terwijl de cantate meestal gebaseerd is op geschiedenis.
• De Cantate werd ontwikkeld in Rome en verspreidde zich over heel Europa.

• Discord: Kan het een spel herkennen en onderscheid maken tussen spellen en gewone programma's? (Fact Checked)